Kablo Pabuçları
Bir elektrik kablosu, ekipmanlara, makinelere, güç veya kontrol panolarına, bağlantı kutularına ve çeşitli elektrikli cihazlara elektrik akımı taşımakla görevlidir. Bu kabloların son noktada uygun şekilde sonlandırılması ve bağlanması çok çok önemlidir. Kablo pabuçları da bu bağlantıları vermli hale getiren parçalardan biridir. Elektrik sektöründe çokça kullanılan bu ürünlerin tanımına, yapısına ve çeşitlerine hakim olursanız bağlantılarınızı daha güvenli bir hale getirebilirsiniz.
Kablo pabucu nedir?
Kablo pabucu, elektriksel uygulamalarda kablo uçlarına takılarak kabloyu diğer elektriksel elemanların terminal uçlarına bağlamaya yarayan bir bağlantı elemanıdır. Bir kablo pabucu, endüstri jargonuna ve uygulamaya bağlı olarak bazen “kablo konektörü” veya “kablo ankrajı” olarak da adlandırılır. Pabuçlar iki ayrı ekipmanı birbirine irtibatladığı gibi montaj, bakım, onarım işlemlerinde operatörlere kolaylık sağlar.
Motorlu araçların akü bağlantıları ve elektrik panolarındaki şalterlerin bağlantılarında kullanımı en yaygın örneklerindendir. Pabucun bağlantı ucu, cıvata, vida ya da klips vasıtası ile tam eşleşen bir terminal ile bağlantı noktasına sıkıştırılarak bağlanır ve montaj tamamlanır.
Elektrik pabuçları iletkenliği yüksek bakır malzemeden yapılır. İletkenliği artırmak için üzerleri kalay veya gümüş ile kaplanır.
Kablo pabucu neden kullanılır?
Kablo pabucu, kalıcı bağlantı olması gereken ve direkt bağlantının uygulanmasının sakıncalı olduğu ya da mümkün olmadığı yerlerde kullanılır.
Yani bağlantıda kablo pabucu kullanıldığında demontaj işlemi yapılarak bağlanan iki elemanın birbirinden ayrılması gerekebilir. Ayrıca kablo boyutunu indirgeyerek, kalın kesitli bir kabloyu daha küçük ebatta bir terminale bağlayabildikleri için de tercih edilirler. İki farklı noktayı birbirine bağlamadaki en pratik araçlardan biridir.
Kablo pabucu nasıl seçilir?
Kablo pabucu seçerken aşağıdaki parametreler göz önünde bulundurulmalıdır.
- Pabucun çapı
- Bağlanacak kablonun kesiti
- Pabucun tipi
- Civata ölçüsü
- Ebatları
- Pabucun yapıldığı malzeme
- Sıkma torku
- Akım taşıma kapasitesi
Kablo pabucu montajında dikkat edilmesi gerekenler
- Takılmadan önce pabuç ve kablo uçlarında kir veya pas varsa mutlaka temizlenmelidir.
- Kablo gereğinden uzun ya da kısa açılmamalıdır. Kablonun soyulmuş kısmının tamamı pabuç içinde olmalıdır. Kullanılacak pabuç kesiti kabloya uygun olmalıdır. Pabuç uygun oranda tork ile ve uygun el aleti ile sıkılmalıdır.
- Pabuç içine kablo olması gerekenden 1-2 mm fazla takılırsa, pens ile sıkma anında ezilen kablo kendini çekecek ve tam ölçüde takılmış olacaktır.
- İzolesiz kablo pabuçları kullanılmışsa montajdan sonra pabucun açıkta kalan kısmı mutlaka izole edilmelidir.
Yanlış kablo pabucu seçimi yapılırsa ne olur?
Bağlantısı yapılacak kablo ve pabuç malzemelerinin bağlantı şekli kurulacak sistemin hem uzun ömürlülüğü açısından hem de can ve mal güvenliği açısından en çok dikkat edilmesi gereken husustur. Yapılan araştırmalara göre elektrik arızalarının çoğunluğu bağlantı hatasından kaynaklanmaktadır. Doğru ürünü doğru cihazlar kullanarak bağlantı yapmak, bu sorunları en aza indirecektir.
En çok yapılan hatalardan diğer bir tanesi, aşırı sıkmadır. Yapılan aşırı sıkma işlemi ile bağlantı noktasındaki kablo ezilip zarar görebilir. Zaman içerisinde titreşim, bükülme, gerilme gibi sebeplerden dolayı kopmalar oluşabileceğinden, iletkenin elektriksel direnci yükselecektir. Buna bağlı olarak da, aşırı ısınma meydana gelebilir. Aşırı ısınma yangınla sonuçlanabilir.
Diğer bir hata ise, bağlantısı yapılacak kablonun kesitine uygun pabucun seçilmemesidir. Pabucun olması gerekenden büyük seçilmesi durumunda, pabuç ile kablo iletkeninin temas yüzeyi arasında istenilen seviyede bir tutunma olmayabilir. Bunun sonucunda ise, bağlantı noktasındaki boşluklarda oluşabilecek arklar yangına sebebiyet verebilir. Bu tip durumların önüne geçmenin tek yolu; standartlara ve kesitlere uygun doğru malzemeleri seçip, bağlantıyı doğru bir şekilde yapmaktır.