Kondansatör Nedir? Nasıl Kullanılır?
Yani kısaca elektrik ve elektroniğin bir devre elemanıdır.
Birimi Farad(F) olup sembolü C’dir. Yapısında kullanılan malzemeye göre; alüminyum-elektrolitik, alüminyum-polimer, süperkapasitör, film kapasitör, tantalyum ve tantalyum-polimer olarak çeşitlendirmektedir.
Kondansatörler çeşitli boyutlarda birbirine silindirik, paralel ya da küresel olarak iki iletken plaka ile arasında olan yalıtkan malzemelerde oluşmaktadır.
Günlük hayatta yaygın olarak kullanılan kondansatör örnek olarak, kullanılan cihazların prizden çekilmesiyle kısa bir süre güç kaynaklarını korumak için devrede olmaktadır. İlk amacı ise içindeki veri kayıplarını önlemektir. Ayrıca tüm elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdır.
Kondansatör Nasıl Kullanılır?
Kondansatörde içindeki iki iletkenin birbirlerine ters ve eşit değere sahip elektrik yükle yüklenmesi şeklinde bir kullanıma sahiptir. Bu iki yalıtkan plaka arasında olan yalıtkanlıktan dolayı bir yük alışverişi olmamaktadır.
Kondansatörde akım kesildikten sonra kondansatör plakları arasında olan ana kaynağın VK gerilimine eşit olacak şekilde bir gerilim meydana gelmektedir.
Bu gerilime VC gerilimi denmesiyle birlikte bu olaya da kondansatörün şarj edilmesi denmektedir. Basit bir kullanma şekli olan kondansatörde ufak tefek olan hatalar sonucu kısa devreler meydana gelmektedir. Ancak bununda önüne devreye ilave edilen yedek bir devre ile geçilebilmektedir.
Kondansatör Çeşitleri
Seramik kondansatörler, elektrolit kondansatörler, tantal kondansatörler, mika kondansatörler, trimer kondansatörler, süper kondansatörler olarak altı gruba ayrılmaktadır.
Seramik Kondansatör
Şekilleri itibariyle diğer isimleri mercimek kondansatör olarak da anılmaktadır. Ses ile RF devre sistemlerinde tercih edilmektedir. Maliyet açısından ucuz ve güvenilir olmalarıyla sık tercih edilen kondansatörlerin arasına girmektedir.
Elektrolit Kondansatör
Kutuplu tipte olan kondansatörlerdir. Yüksek kapasite değerleri sağlarlar ve silindirik yapıdadırlar. Genellikle güç kaynağı devreleri ile ses devrelerini ayırma gibi düşük frekanslı işlerde kullanılmaktadırlar.
Tantal Kondansatör
Kutuplu yapıda olan kondansatördür. Boyutlarına göre yüksek kapasite değerleri sunmaktadır. Bu kondansatörler SMD ile standart tipte üretilmektedir.
Mika Kondansatör
Günümüzde çok kullanılmasa da, yüksek stabilite olmaları ve yüksek frekansta çalışmaları nedeniyle boyut kısıtlaması olmayan RF devrelerinde kullanılmaktadır.
Trimer Kondansatör
Kapasite değerlerini tornavida aracılığıyla değiştirilebilen kondansatörlerdir. Genel olarak takımların kalibrasyonları için kullanılmaktadır. Hassasiyetli ve toleransları çok düşük olması sebebiyle genellikle son kullanıcı olan ürünlerde kullanılmasında pek tercih edilmemektedir.
Süper Kondansatör
Yüksek kapasite değerlerine sahip olan kondansatörlerdendir. Genel olarak bir elektrolitik kondansatörün birim hacminde depoladığı enerjinin 10 ile 100 katı kadarını depolanmaktadır.
Bu yüksek kapasiteyi elde etmek için klasik dielektrik malzemeleri yerine ikili mekanizmaya sahiptir. Ayrıca süper kondansatörler şarj edilebilir bataryaların yerine kullanılması için tasarlanmıştır.
Diğer bir yandan elektrikli araçlarda rejeneratif frenlemeyle üretilen enerjiyi depolamada kullanılmaktadır.
Kondansatör Nedir? Nasıl Kullanılır?
Kondansatör, elektrik depolayabilme özelliğine sahip devre elemanıdır. Yalıtkan malzemenin iki tabaka arasına yerleştirilmesi ile meydana getirilmektedir. Günümüzde teknolojinin de gelişmesi ile önemi gittikçe artmıştır. Elektrik elektronik devrelerinin vazgeçilmez elemanı olmuştur.
Çalışma Prensibi
Kondansatörler bağlandığı elektrik devresine göre hem pozitif hem de negatif yük ile yüklenmektedir. Kondansatör plakası pozitif klemensine bağlandığı takdirde pozitif yüklenmektedir. Negatif klemensine bağlanması ile de negatif yük ile yüklenmektedir. İçinde yer alan yalıtkan malzeme sayesinde aralarından elektrik akımı geçmemektedir.
Kondansatör Çeşitleri
Kondansatörler;
Elektrolit kondansatör,
Trimer kondansatör,
Seramik kondansatör (mercimek tipi kondansatör)
Süper kondansatör,
Tantal kondansatör olmak üzere çeşitleri vardır.
Elektrolit Kondansatör
Elektrolit kondansatör, yüksek kapasitelere sahip ve silindirik yapıda, kutuplu kondansatördür. Genellikle ses devrelerinde ve güç kaynağı devrelerinde kullanılmaktadır. Düşük frekanslı devrelerde ayırma işlemini yapmak için kullanılan kondansatördür.
Trimer Kondansatör
Trimer kondansatörün kapasite değerleri değiştirilebilir tipte olan kondansatör çeşididir. Bir tornavida yardımı ile kapasite değerlerini değiştirmek mümkündür. Tolerans değerleri oldukça düşüktür.
Seramik Kondansatör (Mercimek Tipi Kondansatör)
Seramik kondansatörün bir diğer adı mercimek tipi kondansatördür. Şekillerinin mercimeğe benzemesinden dolayı bu isim verilmiştir. Genellikle ses devrelerinde kullanılmaktadır. Ucuz bir devre elemanıdır. Maliyet açısından genel olarak daha fazla tercih edilen kondansatör çeşididir. Aynı zamanda güvenilir bir kondansatördür. 0.1 mikrofarad kapasitelere kadar çeşitleri yer almaktadır.
Süper Kondansatör
Süper kondansatör yüksek kapasite değerlerine sahip devre elemanıdır. 12 kilofarad (kF) kapasiteye değerlerine kadar çeşitleri yer almaktadır. Normal bir kondansatöre kadar 100 katı kadar enerji depolayabilirler. Bu kondansatörler elektrostatik ve elektrokimyasal prensip ile çalışan kondansatör çeşididir.
Kondansatör Ölçümü Nasıl Yapılır?
Bir kondansatörü ölçmek için avometre ya da ohmmetre ölçü cihazına ihtiyaç vardır. Ölçüm yapılmadan önce kondansatör uçları kısa devre yapılmalı ve içindeki yük boşaltılmalıdır. Avometre ohm kademesine alınarak kırmızı uç + işareti olan yere, siyah uç - işareti olan yere değdirilir. Kondansatör boşaltıldıktan sonra ölçü aleti ile ölçüm yapılır ve ibre oynamaz ise kondansatör sağlam demektir.